Tìm hiểu về bệnh viêm phổi

Viêm phổi là hiện tượng viêm nhiễm của nhu mô phổi do nhiễm khuẩn. Tỷ lệ người mắc bệnh này cao, tỷ lệ người nhập viện với những biến chứng nguy hiểm có thể dẫn đến tử vong.

Phổi là cơ quan chính của hệ hô hấp, nơi trao đổi khí giữa môi trường ngoài và cơ thể. Viêm phổi là hiện tượng viêm nhiễm của nhu mô phổi do nhiễm khuẩn. Đây là một bệnh rất phổ biến, đứng hàng thứ 2 sau bệnh tiêu hóa. Khi phổi bị viêm các phế nang bị tổn thương khiến dưỡng khí không thể đi vào máu do đó làm cho cơ thể đầu tiên là vùng não bị thiếu dưỡng khí.

Tỷ lệ bệnh nhân viêm phổi phải nhập viện chiếm 9,5%. Cứ 100 bệnh nhân bị nhập viện do các bệnh về đường hô hấp thì có 10 bệnh nhân được chuẩn đoán bị viêm phổi.

Không những ở Việt Nam mà ở những nước phát triển bệnh viêm phổi cũng khá phổ biến. Ở Mỹ, hàng năm có khoảng 3-4 triệu bệnh nhân được chuẩn đoán bị viêm phổi. Ở Nhật Bản, nguyên nhân tử vong do viêm phổi đứng hàng thứ 4 trong các nguyên nhân tử vong ở nước này.

Viêm phổi là hiện tượng nhiễm khuẩn ở vùng nhu môi phổi, viêm ở các túi phế nang, ống phế nang, tiểu phế quản.

Hình ảnh: Bệnh viêm phổi

Viêm phổi thùy

Viêm phổi thùy là loại viêm phổi cấp phổ biến nhất, chủ yếu là do phế cầu khuẩn (S.Pneumoniae) chiếm hơn 2/3 trường hợp, còn gọi là viêm phổi điển hình. Các tạp khuẩn khác (tụ cầu, liên cầu, trực khuẩn gram âm, vi khuẩn kỵ khí, virus…) cũng có thể gặp ở một số ít người bệnh.

Viêm phổi thùy thường xảy ra ở người trẻ tuổi, khởi phát đột ngột, người bệnh có dấu hiệu nhiễm độc nhiễm trùng rõ rệt, ho, sốt cao kèm rét run, mạch nhanh, mặt đỏ…Sau vài giờ thì khó thở, toát mồ hôi, môi hơi tím tái, lưỡi đỏ khô, xung quanh mồm mũi có những mụn nhỏ màu đỏ (herpes). Ho, lúc đầu chỉ là ho khan, về sau này ho thường kèm theo khạc đờm đặc màu vàng xanh, hoặc có màu gỉ sắt. Thường đau dữ dội bên phía phổi tổn thương, ở trẻ em có thể đau quanh vùng hố chậu phải.

Thời kỳ toàn phát nghe phổi có hội chứng đông đặc (gõ đục, rung thang tăng, rì rào phế nang mất, có tiếng thổi ống). Chụp Xquang thấy có đám mờ đều của một thùy hay tiểu thùy hình tam giác đỉnh hướng vào trong, đáy quay ra ngoài. Trong đám mờ có thể thấy dấu hiệu phế quản hơi. Đôi khi có tràn dịch màng phổi, viêm rãnh liên thùy.

Về mặt tiến triển, tiên lượng thường tốt. Trong vòng một tuần các triệu chứng bệnh tăng lên, rồi giảm dần dần. Nếu bệnh nhân trẻ tuổi, bệnh nhẹ dấu hiệu viêm phổi rõ ràng thì có thể điều trị tại nhà. Song nếu bệnh nặng, người già, viêm phổi kết hợp với suy tim, suy hô hấp thì phải điều trị tại bệnh viện. Tùy theo thể bệnh (nặng, nhẹ hay trung bình) thầy thuốc sẽ có chỉ định dùng thuốc kháng sinh thích hợp và các thuốc khác điều trị triệu chứng… Nếu được điều trị đúng cách, bệnh sẽ khỏi hẳn sau 1-2 tuần, tuy nhiên hình ảnh đám mờ trên Xquang có thể tồn tại trong vài tuần. Một số trường hợp người già yếu bệnh nặng, nếu không được điều trị đúng hoặc không điều trị kịp thời có thể bị biến chứng viêm lan rộng ra, xẹp thùy phổi, áp xe phổi, viêm màng phổi có mủ…

Phế quản phế viêm

Phế quản phế viêm (PQPV) còn gọi là viêm phế quản phổi, thường do các tạp khuẩn (liên cầu, tụ cầu, phế cầu và một số loại virus…) gây nên. PQPV thường gặp ở trẻ em, người già yếu, và thường là thứ phát sau viêm họng, viêm xoang, sởi, cúm. Một số yếu tố thuận lợi cho bệnh phát là nhiễm lạnh, bệnh lâu ngày suy mòn, trẻ em còi xương, suy dinh dưỡng. Ngoài ra, những người nghiện rượu, người bệnh phải nằm điều trị lâu, những bệnh lý viêm nhiễm ở tai mũi họng, người biến dạng lồng ngực…cũng là những yếu tố thuận lợi cho bệnh PQPV khởi phát.

Khác với viêm phổi thùy, PQPV thường khởi phát từ từ. Các tiểu phế quản bị viêm có mủ, các phế nang xung quanh phế quản bị viêm xung huyết và phù nề. Có sốt nhưng không cao lắm kèm theo ho khạc đờm đặc có mủ, thường là khó thở nhiều, cánh mũi phập phồng, tím môi nhất là trẻ em.

Đồng thời, sau khi xác định được độ nặng nhẹ của bệnh sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp. Khi đã nhập viện điều trị đối với những bệnh nhân nặng thì phải theo dõi sát sao để biết được bệnh nhân có những biến chứng của viêm phổi hay không. Biến chứng của viêm phổi rất nhiều và có nhiều trường hợp rất nặng mặc dù bệnh nhân đã được điều trị đúng phác đồ, điều trị tích cực nhưng nguy cơ tử vong của bệnh nhân vẫn có.

Biến chứng thì sẽ có biến chứng gặp ở phổi, bệnh nhân điều trị sẽ có hiệu quả rất chậm, có thể biến chứng thành các ổ abcess ( áp xe) ở phổi. Tổn thương viêm phổi biến chứng abcess có thể vỡ ra màng phổi gây tràn mủ màng phổi.

Bệnh nhân trong tình trạng nặng sẽ gây ra tình trạng sốc, tụt huyết áp, suy hô hấp… và những biến chứng xa hơn như gây tràn mủ màng phổi, tràn mủ màng tim hoặc gây nhiễm khuẩn huyết.

Xem thêm thông tin tại Kiến Thức Sức Khỏe